Thông báo mới nhất về dự án bán điện trực tiếp không qua EVN

Vì bán điện trực tiếp không qua EVN là một dự án khá phức tạp, đòi hỏi hướng dẫn và đồng bộ pháp lý nên những chuyên gia đã nhận định rằng “sớm nhất là phải đến cuối 2025, dự án vận hành bởi cơ chế này mới chính thức triển khai”.

Tiềm năng của dự án bán điện trực tiếp không qua EVN

Vào thời điểm đầu tháng 7, Nghị định 80 về cơ chế bán điện trực tiếp giữa khách hàng có nhu cầu điện lớn với đơn vị cung cấp năng lượng tái tạo với những khách hàng có nhu cầu sử dụng điện lớn được Chính phủ ban hành. Để tham gia, khách hàng phải đấu nối cấp điện áp tối thiểu là 22kV trở lên, lượng điện tiêu thụ bình quân mỗi tháng từ 200.000 kWh. Theo đó, thống kê của công ty điện lực cho thấy có 7.700 khách hàng thỏa điều kiện mua bán trực tiếp, khoảng 40% tổng điện năng được tiêu thụ trên cả nước.

Báo cáo cập nhật ngành năng lượng của nhóm phân tích chứng khoán Rồng Việt cho rằng dự án bán điện trực tiếp không qua EVN là nhân tố thúc đẩy những chủ đầu tư triển khai dự án điện tái tạo sau khi FIT 2 đưa ra mức giá ưu đãi cố định chính thức hết hiệu lực vào cuối 2020. Lúc này, những chủ đầu tư có ý định triển khai hay chờ đợi cơ chế giá thay đổi sẽ được hưởng lợi nếu vốn dĩ không thỏa thuận EVN.

Ví dụ điển hình, dự án điện gió Tân Phú Đông 1 trong diện chuyển tiếp đã đàm phán với EVN mức giá là 908 VND/kWh. Nếu tham gia vào cơ chế DPPA sắp tới, chủ đầu tư có thể đàm phán bán điện trực tiếp không qua EVN với mức giá tốt hơn tùy vào thỏa thuận hai bên.

Marc E.Knapper, Đại sứ Mỹ tại Việt Nam, cho rằng DPPA hỗ trợ doanh nghiệp trong nước và quốc tế cắt giảm đi carbon và chuyển đổi sang năng lượng sạch. Bên cạnh đó, cơ chế cũng thu hút thêm nhiều vốn đầu tư quốc tế vào thị trường năng lượng tái tạo Việt Nam, trích nhận định của ông Stuart Livesey, đại diện cho VBG.

Thách thức của dự án mà chủ đầu tư cần đối mặt

Tuy nhiên, giới chuyên môn cũng cho rằng việc thực hiện DPPA vẫn còn nhiều thách thức cần giải quyết. Căn cứ vào hợp đồng mua bán điện mẫu (PPA) được cấp bởi Bộ Công Thương, bên mua và bán sẽ đàm phán giá với nhau. Phương thức để mua cũng được làm rõ qua lưới điện quốc gia hay triển khai qua đường dây riêng (không qua EVN). Song, cả hai trường hợp này vẫn đang thiếu sự chỉ dẫn từ cơ quan quản lý. 

Theo đó, vào họp báo đầu tháng, Nguyễn Sinh Nhật Tân – Thứ trưởng Công Thương – đã thừa nhận rằng quá trình thực hiện sẽ có không ít lúng túng, trong đó có đàm phán của các bên về mức giá. Bởi lẽ, hợp đồng PPA chỉ mang tính chất định hướng còn nội dung cụ thể do tự hai bên thỏa thuận. Riêng nhóm phân tích của VDSC cho rằng việc việc triển khai dự án sẽ tốn nhiều thời gian hơn. Bởi lẽ, quy trình thực hiện chưa được hướng dẫn chi tiết và văn bản pháp lý cũng cần điều chỉnh, đồng bộ. 

Nhận định về khả năng triển khai dự án, chuyên gia phân tích tại VDSC cho rằng “Sớm nhất là đến cuối năm 2025 thì mới có dự án được vận hành theo cơ chế này”. Với những dự án mua bán điện qua đường dây riêng, bên mua và bán sẽ tự thỏa thuận công suất, giá cả và sản lượng nhưng phải tốn kém chi phí đầu tư vào đường dây. Song, đội phân tích đến từ chứng khoán SSI nhận định rằng hai bên có thể gặp một số khó khăn khi thỏa thuận hợp đồng vì thiếu sự hướng dẫn.

Cụ thể, Phó Tổng giám đốc của Vũ Phong Energy Group – Ông Phạm Đăng An – đánh giá quy trình bổ sung này sẽ tương đối phức tạp, tốn kém thời gian và nguồn lực. Bởi lẽ, doanh nghiệp đòi hỏi phải đáp ứng những tiêu chuẩn kỹ thuật về độ an toàn, bảo trì cũng như thường xuyên kiểm tra hệ thống truyền tải điện. Theo lời ông, “Thách thức chi phí tăng cao có thể ảnh hưởng hiệu quả đầu tư”. Tuy nhiên, nếu biết cách thực hiện và chấp hành các quy định, doanh nghiệp vận có thể nhận lại hiệu quả dài hạn khi bán điện trực tiếp không qua EVN.

Bên cạnh đó, việc mua bán điện trực tiếp thông qua lưới điện quốc gia (trung gian là EVN) cũng không dễ. Phó Tổng giám đốc của Vũ Phong Energy Group cho rằng nhà chức trách cần chỉ dẫn về phương pháp tính giá, chi phí chi trả khâu vận hành lưới điện và tiêu chuẩn kỹ thuật, điều kiện hợp tác thực hiện dự án.

Ngoài ra, để xác định giá bán, ngoài chi phí nhà máy phát điện thì chi phí truyền tải, phân phối chi trả cho công ty điện lực cũng là thành phần để tính giá bán. Nếu bán trực tiếp qua lưới, doanh nghiệp phát điện sẽ đầu tư xây dựng nhà máy năng lượng tái tạo nhưng ứng dụng hệ thống phân phối, truyền tải điện.

Thế nhưng, Việt Nam hiện đang áp dụng công thức tính giá điện một thành phần, tức được tính gộp vào trong giá bán. Trên thực tế, chi phí của khâu truyền tải vẫn đang quá thấp, hơn 79 VND/kWh tới cuối 2023 (chưa tính VAT). Mức này được xác định cho mỗi kWh vận chuyển với chi phí và khoảng cách ước lượng. Trong khi đó, chi phí đầu tư ngành điện cũng sẽ có sự khác nhau tùy vào nhu cầu, vị trí của khách hàng. 

Sớm giải quyết bài toán bán điện trực tiếp không qua EVN

Nhằm khắc phục hạn chế còn tồn tại ở dự án bán điện trực tiếp không qua EVN, Chính phủ đã yêu cầu Bộ Công Thương sớm nghiên cứu và áp dụng cơ chế tính mức giá 2 thành phần. Như vậy, giá và phí truyền tải điện sẽ được tách khỏi giá thành điện năng. Điều này giúp bên mua và bên bán có sự công bằng, trong đó có EVN, nhà sản xuất cũng như đơn vị sử dụng điện.

Bên cạnh đó, theo VDSC, một thách thức khác khi thực hiện DPPA là tối ưu giá điện theo hợp đồng mua bán và hiệu quả đàm phán sản lượng. Những công ty phát điện phải đưa ra được mức giá cố định cho cá năm hay điều chỉnh theo ngày, mùa. Cũng cần giải quyết bài toán cân bằng cung – cầu khi giá cao thì có lợi cho bên bán nhưng sẽ khó để thương lượng với khách hàng. Mặt khác, chủ đầu tư phải tự chào giá điện dư không phát hết trên thị trường. Song, cơ chế chào giá điện của những nhà máy tái tạo vẫn chưa được xác định.

Chưa hết, DPPA ở nguồn năng lượng tái tạo như pin mặt trời vẫn thiếu độ ổn định và dễ giảm công suất đột ngột nếu gặp mây, mưa. Mặt khác, tuy mua bán qua đường dây nhánh nhưng doanh nghiệp vẫn cần phải đấu nối điện với hệ thống điện quốc gia. Lúc này, hệ thống pin lưu trữ được xem là phương án hỗ trợ giảm thất thoát điện năng, ổn định lưới điện. 

Tuy nhiên, vì chi phí để đầu tư vào hệ thống BESS vẫn còn cao nên phương án đề ra chưa tối ưu thật sự. Theo đó, giá bán lẻ điện được EVN cho biết là 2.006,79 VND/kWh. Trong tương lai, mô hình giá điện 2 thành phần được kỳ vọng sẽ giải quyết tình trạng trung và dài hạn. Tuy nhiên việc triển khai DPPA phải kèm theo chính sách hợp lý để khả năng chịu tải của lưới điện được đảm bảo. 

Theo ông Hà Đăng Sơn – Giám đốc của Trung tâm Nghiên cứu năng lượng & tăng trưởng xanh: Chính sách bán điện trực tiếp không qua EVN cần có giai đoạn thử nghiệm trước khi chính thức được đưa ra. Mặt khác, ông cũng nhận định bước đầu khó cơ chế nào có thể hoàn hảo vì yêu cầu của mỗi doanh nghiệp là khác nhau. Bản thân nhà chức trách cũng chưa thể tính toán được hết cơ chế, hạ tầng và thực tế quy mô thị trường.

>>> Xem thêm: Cơ chế mua bán điện trực tiếp được Bộ Công Thương đề nghị triển khai

Song, ông vẫn đưa ra kết luận rằng “vẫn cần phải thử các cơ chế sau đó mới điều chỉnh dần dần”. Điều này sẽ tạo ra một vùng đệm an toàn cho chính sách. Hy vọng bản tin Solar Hà Nam vừa chia sẻ sẽ giúp bạn cập nhật tiến độ dự án chuẩn xác nhất!

SOLAR HÀ NAM 

Địa chỉ: Phố 268, Liêm Chính, Phủ Lý, Hà Nam

Hotline: 0932.287.872 – 0931.686.121

Email: solarhanam@gmail.com

Website: www.solarhanam.vn